The summer lesbian communities at Eressos, on Lesvos island in Greece, has been the subject of scientific study by a postgraduate student of the University of the Aegean. The study was based on interviews with lesbians as well as with locals, conducted in Eressos between June 3rd 1994 and October 6th of the same year. The report on the study quoted here, was originally published in "Madam Gou", issue 2, March 1996 (Copied here with permission).
"Ειναι ευχαριστο που προσπαθειες θεωρητικης προσεγγισης και αναλυσης της ομοφυλοφιλιας, και μαλιστα της γυναικειας, εχουν αρχισει να γινονται με αμεροληψια, υπευθυνοτητα και σοβαροτητα και στην Ελλαδα. Η Βενετια Καντσα, στα πλαισια του Μεταπτυχιακου Προγραμματος Σπουδων του Τμηματος της Κοινωνικης Ανθρωπολογιας του Πανεπιστημιου του Αιγαιου, μελετα τη λεσβιακη κοινοτητα που αναπτυσσεται καθε καλοκαιρι στην Ερεσο της Λεσβου. Ο τιτλος της εργασιας υποδηλωνει και τη θεση της ερευνητριας απεναντι στο θεμα που εξεταζει: "Δυναμει φιλες, Δυναμει ερωμενες. Συναντησεις γυναικων στην Ερεσο της Λεσβου".Προκειμενου να συγκεντρωσει υλικο για την εργασια της, η Βενετια Καντσα διεξηγαγε επιτοπια ερευνα στην Ερεσο την περιοδο 3 Ιουλιου ως 6 Οκτωβριου του 1994 και πηρε συνεντευξεις απο τις λεσβιες που βρισκονταν εκει εκεινο το καλοκαιρι, αλλα και απο τους ντοπιους κατοικους.
Συμφωνα με συγχρονα θεωρητικα ρευματα, η ομοφυλοφιλη ταυτοτητα δε μπορει να θεωρηθει μια συγκεκριμενη και διακριτη πλευρα του εαυτου, αλλα ενα απο τα στοιχεια που διαμορφωνει και διαμορφωνεται, επηρεαζει και επηρεαζεται απο τα υπολοιπα στοιχεια της υποκειμενικοτητας. Δεν υπαρχει κοινα αποδεκτος ορισμος για το τι συνιστα μια ομοφυλοφιλη ταυτοτητα. Κατα συνεπεια η εννοια της κοινοτητας προσεγγιζεται μεσα απο τις αναγκες που σχετιζονται με αισθηματα οικειοτητας και ατομικες επιλογες που επιτρεπουν τις εσωτερικες διαφοροποιησεις και τους διαφορετικους προσδιορισμους του εαυτου. Αυτο ειναι το πλαισιο και το θεωρητικο υποβαθρο του οπου "λεσβιακη κοινοτητα" που εμφανιζεται στην προκειμενη εργασια.
Στο πονημα της η Βενετια Καντσα αξιοποιει ολη τη θεωρια (queer theory) και την ξενη βιβλιογραφια που εχουν αναπτυχθει τα τελευταια χρονια σε Ευρωπη και Αμερικη.
Διακρινονται πεντε θεματικες ενοτητες-κεφαλαια:
α. Θεωρια, οπου δινεται ενα συντομο ιστορικο της γυναικειας ομοφυλοφιλιας απο την πλευρα των κοινωνικων επιστημων, εξεταζονται οι αναλυτικες κατηγοριες του φυλου και της σεξουαλικοτητας, το πως αντιμετωπιζεται η γυναικεια ομοφυλοφιλια στο πλαισιο της ελληνικης εθνογραφιας καθως και οι παραμετροι εκεινες που ευθυνονται για την αποσιωπηση της.
β. Ερευνα, οπου αναφερονται οι θεωρητικοι αξονες γυρω απο τους οποιους οργανωνεται το υλικο.
Γ. ιστορια μιας ομοφυλοφιλης κοινοτητας, η ιστορια δηλαδη της λεσβιακης κοινοτητας ης Ερεσου.
Γυναικεια Ομοφυλοφιλη Κοινοτητα, οπου εξεταζονται θεματα οπως η ταυτοτητα της κοινοτητας, η διευθετηση των χωρικων οριων και οι σχεσεις που αναπτυσσονται τοσο αναμεσα στα μελη της κοινοτητας καθως και οισχεσεις με μελη εκτος κοινοτητας, οπως π.χ. με τους κατοικους του νησιου.
ε. Εννοιες Ομοφυλοφιλια, Ταυτοτητα, Κοινοτητα, στο πλαισιο της συγκεκριμενης κοινοτητας.
Το μεγαλυτερο ενδιαφερον παρουσιαζουν οι δυο τελευταιες ενοτητες, αν και εχω την εντυπωση οτι η ερευνητρια παρουσιαζει τις σχεσεις, το κλιμα και τη ζωη στη λεσβιακη κοινοτητα καπως πιο εντονες και πιο θερμες απ' οτι πραγματικα ειναι. Ωστοσο ειναι πολυ σωστες οι παρατηρησεις της οτι η κοινωνικη ταξη, το επαγγελμα, η εθνικοτητα και η ηλικια αποτελουν παραγοντες διαφοροποιησης στο εσωτερικο της κοινοτητας. Αλλωστε το φαινομενο οτι "δημιουργουνται κλειστες παρεες εχει να κανει με τις προσωπικες επιλογες και σχεσεις που εχουν διαμορφωθει σε πλαισια εκτος Ερεσου, επιλογες που σχετιζονται με το συνολο της ατομικοτητας και δεν στηριζονται μονο σε μια κοινη ερωτικη επιλογη".
Καταληγοντας, και με βαση θεωρητικες προσεγγισεις ξενων μελετητων, η Βενετια Καντσα γραφει:
"Ισως τελικα οι συναντησεις γυναικων στην Ερεσο της Λεσβου μπορουν να ερμηνευθουν σε σχεση τοσο με τις ερωτικες επιλογες, οσο και με τη διαμορφωση δεσμων φιλιας που ξεπερνουν και αντιβαινουν τους ορισμους του φυλου και της σεξουαλικοτητας ετσι οπως συναντιουνται σε ετεροφυλοφιλα πλαισια."
"Δυναμει φιλες, δυναμει ερωμενες".
Εγω, παντως, σχετικα με το τελαευταιο εχω μεινει με την απορια: Οντως ειναι ετσι;"